Tuổi thơ tôi trải dài theo những nhánh sông quê, trải dài theo những cây lộc vừng mộc hoang bên triền đê lộng gió, thời đó tôi chẳng biết cây lộc vừng có tên đẹp thế. Tụi nhỏ xóm tôi vẫn gọi cái tên thân quen là cây Chiếc
Tôi vẫn tự hỏi tại sao loại cây mọc hoang mà có hoa đẹp kiêu kỳ đến vậy, cánh hoa trắng tinh khôi, nở thành chùm.
Nhớ khi xưa, vào độ tháng 2 âm lịch, khi cây bung nở lá non, người dân quê tôi vẫn hái ăn kèm với cá kho, hay gói bánh xèo, vị chan chát của lá làm bữa ăn thêm lạ miệng, lá non có màu tím, bóng và mọng nước. Cũng nhờ thế, nơi đồng quê xa xôi, thức ăn thiếu thốn, những người lao động có thêm sức sau những bữa cơm ngon với rau rừng.
Cũng có những món ăn được chế biến cầu kỳ hơn, lá non làm gỏi trộn với chanh, đậu phộng . Vì lá non có vị hơi chát nên mỗi khi cây ra lá, trở thành cái cớ để các mẹ đổ bánh xèo, làm làm món ngon ăn cùng lá.
Cây lộc vừng có hai loại, hoa màu trắng và hoa màu đỏ, loại cây có hoa màu trắng có hoa to hơn. Tuy nhiêu, loại hoa nào cũng có vẻ đẹp kiêu kỳ đáng tự hào của chúng.
Bây giờ khi đời sống phát triển hơn, người ta vẫn dần ít ăn dần loại lá ngon một thời này. Không cần ra tận đồng xa hay lên rừng nữa, từ thành phố đến nông thôn có thể đâu đâu ta cũng thấy cây này đứng trong sân nhà như một biểu tượng của sự mai mắn, sung túc.
Tuy bị “thuần dưỡng” nhưng đến mùa lộc vừng vẫn thay lá, vẫn cho những đọt non. Nhìn cây trổ lá non, tôi nhớ về một thời tuổi nhỏ từng băng đồng chăn bò, làm đồng; nhớ về những bữa cơm giữa đồng lúc trời nắng chang chang hay mưa như trút, chỉ có cơm nguội muối vừng và lá cây non; nhớ mẹ tôi với dáng vóc lưng còng, nắm lá trên tay loay hoay chuẩn bị bữa ăn và miệng cứ khen ngon tấm tắc…
Một số thông tin của cây
Cây lộc vừng là một trong những cây cảnh quý, thuộc chi lộc vừng và có tên khoa học là Barringtonia acutangula. Cây được trồng nhiều ở những vùng đất ẩm ven biển ở Nam Á và Bắc Úc, tại Việt Nam thì cây phát triển rất tốt từ Nam ra Bắc. Cây thuộc tam Đa gồm cây Sung ( Phúc), cây Lộc vừng (Lộc), cây Vạn tuế ( Thọ), vì mang chữ Lộc trong tên nên cây rất được nhiều người trồng trong sân vừa che bóng mát mà vừa hút tài lộc.
Đây là cây thân gỗ, chắc khỏe. Lá có hình mác và hoa có hai màu là trắng với đỏ, mọc thành chùm và kéo dài thành chuỗi nhìn rất đẹp mắt. Hoa thường nở tháng 3 và kết thúc vào tháng 8, lúc này cây cho ra hoa xum xuê và thoang thoảng hương thơm.
Ý nghĩa
Lộc vừng tượng trưng cho sự tài lộc, thịnh vượng, may mắn và sự sung túc, cây còn mang ý nghĩa gia đình hòa thuận, đoàn kết bởi sự xum xuê của tán cây và sự kết chùm của hoa.
Gốc cây to và vững chắc tượng trưng cho ý chí kiên định, cây có tuổi thọ càng cao càng mang ý nghĩa trường thọ cho các thành viên trong nhà. Đồng thơi, cây lộc vừng còn đem lại cảm giác bình yên, an toàn, xui đuổi những điều không may mắn.
Ở Việt Nam có 3 loại
Hiện nay có nhiều chủng loại và đặc điểm khác nhau, ở Việt Nam có ba dạng thường thấy là lộc vừng đỏ, lộc vừng trắng và cây rau vừng.
Lộc vừng hoa đỏ
Đây là loại thường được nhiều người chọn trồng nhất, cây có hoa màu đỏ quyến rũ và kèm theo hương hoa thoang thoảng. Loại này có nguồn gốc từ vùng đất ngập ở các nước ven biển thuộc Nam Á, Bắc Úc, các quần đảo ở Philippines và đảo Queensland. Tại Việt Nam do hoa có màu đỏ kèm theo cái tên may mắn nên được nhiều gia đình chọn làm cây cảnh trong nhà.
Hoa trắng
Chủng cây lộc vừng này có hoa màu trắng, bắt mắt, hoa trắng nở từng chùm trắng nên thường được trồng với mục đích trang trí cảnh quan hay làm đẹp sân vườn.
Cây rau vừng
Là loại này thường trồng nhiều ở miền Nam tại các vùng đất ngập mặn hay dọc bờ biển. Cây thường được trồng để lấy bóng mát, tán lá cây xum xuê, đặc biệt là cây ra quả từ cành cây chứ không đơm quả bằng hoa. Theo Đông Y, cây có tính bình, vị ngọt, hạt thơm giúp chữa bệnh hiệu quả, thường dùng trong việc điều trị cơ thể bị suy nhược, tóc bạc sớm, ngoài ra còn có chức năng khác như: Quả cây được dùng trị ho, hen suyễn, chữa chàm, rễ cây có vị đắng, có giá trị trong việc chữa trị viêm, thanh nhiệt…
